![](/media/lib/536/n-dongolapalac-419c42bd7c774a18b31286b23a16559c.jpg)
Nietoperze i archeologia. Przyrodnicy z Poznania pracują w Starej Dongoli w Sudanie
31 stycznia 2023, 13:18Niektóre zabytkowe budowle na stanowisku archeologicznym w Starej Dongoli (Sudan) są zasiedlone przez nietoperze. By zbadać interakcje między zwierzętami, zabytkami i pojawiającymi się tu ludźmi, naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (UPP) dołączyli w styczniu br. do ekspedycji
![](/media/lib/536/n-wydech-f740e712829c6188bf75de32f52a94b6.jpg)
Spaliny zaburzają pracę mózgu
30 stycznia 2023, 11:00Pierwsze w historii badania tego typu wskazują, że nawet krótka kilkugodzinna ekspozycja na zanieczyszczenia wywołane ruchem samochodowym ma negatywny wpływ na ludzki mózg. Eksperyment, przeprowadzony przez naukowców z University of British Columbia i University of Victoria przeczą powszechnemu mniemaniu, jakoby mózg był chroniony przed negatywnym wpływem zanieczyszczeń powietrza.
![](/media/lib/536/n-rdre-3932017d4cc05d73c3a07f23c68c6761.jpg)
Silnik przyszłości przeszedł pierwsze pomyślne testy w NASA
27 stycznia 2023, 12:05Inżynierowie z NASA skonstruowali i przetestowali pierwszy pełnoskalowy silnik rakietowy z rotującą detonacją (RDRE – rotating detonation rocket engine). Tego typu napęd może być przyszłością lotów kosmicznych. Dzięki niemu bowiem rakiety będą lżejsze, mniej skomplikowane i zużyją mniej paliwa. Zaledwie trzy lata temu powstał matematyczny model takiego silnika oraz niewielki prototyp, co pozwoliło inżynierom na rozpoczęcie testów urządzenia.
![](/media/lib/536/n-ujscie-odry-do-baltyku-0ccb4eecf116cb295f0cf41d096a4a97.jpg)
„Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych” PAN Biblioteki Gdańskiej. Na wystawie zobaczymy m.in. XVI-w. mapę czy album fotograficzny z 1934 r.
27 stycznia 2023, 11:31W PAN Bibliotece Gdańskiej od wtorku (24 stycznia) można oglądać wystawę „Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych”. Zaprezentowano 70 obiektów z 3256 pozyskanych przez instytucję w zeszłym roku. Do najcenniejszych/najciekawszych należą trzyczęściowa mapa z 1573 r., a także album fotograficzny z 1934 r. z podróży pary drezdeńczyków po Prusach Wschodnich.
![](/media/lib/536/n-astrocyt-98a4038c513e652c87f4c8c3687ca758.jpg)
Dieta wysokokaloryczna może zmniejszać zdolność mózgu do kontroli ilości przyjmowanych kalorii
26 stycznia 2023, 14:04Badania na szczurach sugerują, że regularnie spożywanie diety wysokotłuszczowej lub wysokokalorycznej zaburza zdolność mózgu do regulowania ilości przyjmowanych kalorii. Naukowcy z Penn State College of Medicine dowodzą, że po krótkoterminowym żywieniu dietą wysokokaloryczną mózg adaptuje się do tej sytuacji i redukuje ilość spożywanego pokarmu, by zrównoważyć liczbę przyjmowanych kalorii. Jednak przy długoterminowym spożywaniu takiej diety mechanizm ten zostaje zaburzony.
![](/media/lib/535/n-chariklo-30f7c335ac5d684545a2023a3c9552eb.jpg)
Teleskop Webba pokazał swoją moc. Niezwykła precyzja obserwacji
26 stycznia 2023, 10:39Naukowcy wykorzystali Teleskop Webba do zarejestrowania pierścieni Chariklo. To największy ze znanych nam centaurów, niewielkich ciał poruszających się po orbitach wokół Słońca pomiędzy orbitami Jowisza i Neptuna. Chariklo znajduje się za Saturnem, w odległości ok. 3,2 miliarda kilometrów od Ziemi. Ma 250 kilometrów średnicy, a w 2013 roku astronomowie korzystający z teleskopów naziemnych odkryli, że posiada system dwóch pierścieni.
![](/media/lib/535/n-draco-6c4345d7dbd56478995e4b6ef315b8c9.jpg)
NASA i DARPA zbudują jądrowy silnik termiczny dla pojazdów kosmicznych
25 stycznia 2023, 13:01NASA i DARPA (Agencja Badawcza Zaawansowanych Projektów Obronnych) poinformowały o rozpoczęciu współpracy, której celem jest zbudowanie jądrowego silnika termicznego (NTP) dla pojazdów kosmicznych. Współpraca będzie odbywała się w ramach programu DRACO (Demonstration Rocket for Agile Cislunar Operations), który od jakiegoś czasu prowadzony jest przez DARPA.
![](/media/lib/535/n-krokodyle1-ecfe65647f58d89a58c48eaf9f3e8d2c.jpg)
W egipskim grobowcu znaleziono 10 zmumifikowanych krokodyli
25 stycznia 2023, 10:45Zmumifikowane krokodyle sprzed ponad 2500 lat zdradzają liczne informacje na temat praktyk mumifikacyjnych starożytnych Egipcjan. Archeolodzy z Belgii i Hiszpanii znaleźli w grobowcu w Qubbat al-Hawa na zachodnim brzegu Nilu pięć mniej lub bardziej kompletnych ciał oraz pięć głów krokodyli należących do dwóch gatunków. Zwierzęta prawdopodobnie zmumifikowano w ramach rytuałów ku czci Sobka, boga urodzaju, przedstawianego jako człowiek z głową krokodyla
![](/media/lib/468/n-falegrawitacyjne-f1a5a3ba635afd0f88bb7612a5aeaddc.jpg)
Fale grawitacyjne mogą zdradzać informacje o odległych gwiazdach i wczesnym wszechświecie
23 stycznia 2023, 08:28Nie możemy bezpośrednio obserwować wczesnego wszechświata, ale być może będziemy w stanie obserwować go pośrednio, badając, w jaki sposób fale grawitacyjne z tamtej epoki wpłynęły na materię i promieniowanie, które obecnie widzimy, mówi Deepen Garg, student z Princeton Plama Physics Laboratory. Garg i jego promotor Ilya Dodin zaadaptowali do badań wszechświata technikę ze swoich badań nad fuzją jądrową.
![](/media/lib/535/n-skala-df9fef9078a267d9efac94cdfbaf97f2.jpg)
Tracimy z oczu gwiazdy. Zanieczyszczenie światłem rośnie znacznie szybciej niż sądzono
20 stycznia 2023, 11:45Tempo, w jakim ludzkość traci z oczu gwiazdy, jest większe niż dotychczas sądzono. Z powodu rosnącego zanieczyszczenia światłem ludzie na całym świecie widzą coraz mniej gwiazd na nocnym niebie. Jasność nocnego nieboskłonu zwiększa się o 7–10% rocznie. To znacznie szybciej, niż wynikało dotychczas z samych tylko pomiarów satelitarnych emisji sztucznego światła.